Deepfake; genelde yapay zekâ teknikleriyle oluşturulan; sahte ya da manipüle edilmiş ses kayıtları, videolar ya da görsellerdir. Mesela bir kişinin videosu, çok gerçekçi bir şekilde değiştirilerek videoda söylediğinden çok farklı şeyler söylüyormuş gibi yapılabilir.
Aynı şekilde sizin de görselleriniz kullanılabilir ve yapmadığınız bir eylemde bulunuyormuş ya da bir şey söylüyormuş gibi gösterilebilirsiniz. Tüm bunlar, birkaç görselin ya da videonun verileri kullanılarak kusursuz bir şekilde gerçekleştirilebilir ve anlaşılması gerçekten zor olabilir. Biz de bu içeriğimizde deepfake nasıl anlaşılır konusunu anlatmaya çalışacağız.
Deepfake nasıl anlaşılır?
- Videodaki kişinin göz kırpmasına dikkat edebilirsiniz.
- Beden dili ile yüz ifadeleri arasındaki uyuma bakabilirsiniz.
- Görüntüdeki kişinin ağzını daha dikkatli inceleyebilirsiniz.
- Yüzün detaylarına dikkat edebilirsiniz.
- Ses uyumsuzluklarına bakabilirsiniz.
- Gözlerin odağına dikkat edebilirsiniz.
- Görüntüdeki kişinin diğer görsellerine, videolarına ya da sesine bakabilirsiniz.
- Işık ve gölge uyumsuzluklarını göz önünde bulundurabilirsiniz.
- Yerelize edilmiş inceleme yapabilirsiniz.
- Deepfake tespit yazılımlarını deneyebilirsiniz.
Videodaki kişinin göz kırpmasına dikkat edebilirsiniz.
Videonun deepfake olup olmadığını anlamak için göz kırpma sayısına odaklanabilirsiniz. Ortalama bir insan, dakikada hemen hemen 10 kez göz kırpar. Bazı deepfake videolarda ise bu sayı 10’un epey üstüne çıkabilir ya da altına inebilir. Böylece doğal olmayan bir deepfake görüntüsü ortaya çıkar ama birçoğumuz videoyu izlerken bunu fark etmeyebiliriz.
Bu nedenle videonun deepfake olup olmadığını anlamak için o kişinin göz kırpma refleksine dikkat etmek, gerçekliği hakkında ipucu verebilir.
Beden dili ile yüz ifadeleri arasındaki uyuma bakabilirsiniz.
Bir kişinin baştan aşağı sahte görüntüsünü oluşturmak ciddi anlamda uğraş gerektirir. Bu yüzden birçok deepfake, yalnızca yüz değiştirme çalışmasıyla sınırlıdır. Görüntünün deepfake olup olmadığını almak için vücut ile yüz oranları arasındaki orantıya ya da yüz ifadeleriyle beden dilinin arasındaki uyuma bakılabilir. Benzer şekilde yüz ifadesi ve mimiklerin ses ile eşleşme seviyesine de dikkat edilebilir.
Görüntüdeki kişinin ağzını daha dikkatli inceleyebilirsiniz.
Konuşurken her bir kelimenin harfinde dilimiz, uygun sesi çıkarmak için ağzımızın içinde farklı yerlerde konumlanır. Ancak günümüzdeki deepfake teknolojisinde böyle bir durum söz konusu değil. Deepfake görüntülerde dil, kişi konuşurken ağız boşluğunda öylece duruyor olabilir. Dolayısıyla ağız içindeki bulanıklıklar ya da sabit bir dil, deepfake’in anlaşılmasını sağlayabilir.
Benzer şekilde kişinin dudak hareketleriyle eşleşmeyen ses de olabilir. Gelişmiş deepfake teknolojilerinde bu durum büyük oranda ortadan kalksa da hâlâ bu tarz kusurlu deepfake görüntüler ortaya çıkabiliyor.
Yüzün detaylarına dikkat edebilirsiniz.
Deepfake’ler genellikle yüz detaylarını mükemmelleştirmeye çalışır ve ortaya aşırı düzeltmeler çıkar. Parlak deri dokusu, parlak göz bebekleri, kusursuz yüz hatları gibi bir görüntü oluşabilir. Normal bir insan yüzü genellikle bu kadar kusursuz olmayacağı için bu tarz ipuçlarını yakalayarak deepfake olup olmadığını bir nebze de olsa anlayabiliriz.
Ses uyumsuzluklarına bakabilirsiniz.
Deepfake sesleri; gerçek bir konuşma gibi sesin dalgalarını, frekansını, ezgisini, tonlamalarını, vurgularını birebir doğru yapamayabilir. Ses, düzensiz ve yapay bir şekilde değişir. Bunu herkes kolay bir şekilde tespit edemeyebilir ancak dil bilimciler gibi bu alanda uzmanlaşmış kişiler, sesin deepfake olup olmadığını anlayabilir.
Gözlerin odağına dikkat edebilirsiniz.
Konuşurken gözlerimiz genellikle nesneye ya da kişiye odaklanır. Deepfake’lerde ise bu tür odaklanmalar eksik kalabilir. Gözler daha donuk, ifadesiz ve yapay kalır. Hatta tuhaf bir odaklanma da ortaya çıkabilir. Bu nedenle gözleri daha dikkatli inceleyerek görüntünün deepfake olup olmadığı hakkında ipucu alınabilir.
Ayrıca gözlere dikkat edildiğinde ışık yansımaları ya da göz bebeklerinin boyutu gibi anormallikler de deepfake görüntüyü ele verebilir.
Görüntüdeki kişinin diğer görsellerine, videolarına ya da sesine bakabilirsiniz.
Herkesin karakteristik fiziksel özellikleri, beden dili ve konuşması vardır. Konuşurken yaptığımız vurgular bile çok fazla değişiklik gösterebilir. Bu yüzden birine ait görüntünün deepfake olup olmadığını anlamak için diğer videolarına, görsellerine ya da sesine bakarak karşılaştırma yapılabilir. Normalden farklı tonlamalar ve hareketler yapıyorsa veya dış görünüşünde değişik bir detay varsa deepfake anlaşılabilir.
Işık ve gölge uyumsuzluklarını göz önünde bulundurabilirsiniz.
Deepfake görseller ya da videolar genellikle, gerçek görüntülerdeki gibi doğal ışık ve gölge efektlerine sahip olmaz. Bu yüzden şüpheli görüntüdeki ışığa ve gölgeye dikkatlice bakarak uyumsuzluklar ve doğallıktan uzak yansımalar tespit edilebilir.
Yerelize edilmiş inceleme yapabilirsiniz.
Deepfake videosunu almak için incelemeyi yerelize edebilirsiniz. Örneğin videonun geçtiği bölgenin dil, jargon, hava durumu, arka plan ögeleri, giyim gibi coğrafi özelliklerine ya da kültürel unsurları ile ilgili çelişkili ipuçlarına bakabilirsiniz.
Deepfake tespit yazılımlarını deneyebilirsiniz.
Daha kapsamlı doğrulama gerektiren süreçlerde, deepfake tespit yazılımları veya çevrim içi tespit sistemleri (gerçek zamanlı olarak selfie veya video bağlantısı alınması) kullanılabilir. Bu sayede görüntünün ya da sesin deepfake olduğu çok kolay bir şekilde anlaşılmış olur.
“Deepfake görsel, ses ya da video nasıl anlaşılır?” sorusunun cevabını yukarıdaki ipuçlarıyla elimizden geldiğinde anlattık. Deepfake’in her zaman kolayca ayırt edilemediğini ve bu tür görüntüleri ya da sesleri içeren teknolojiler arttıkça tespit etmenin de zorlaşacağını unutmamak gerekir. Bu nedenle karşımıza çıkan her içeriğe inanmayıp defalarca süzgeçten geçirmemiz gerekecek gibi görünüyor.
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
